Blog budowniczy - budowa domu,wykończenia,remont.

Nie ulega wątpliwości, że w świetle ustawy z 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków przyłącza wodne na własny koszt powinna wykonać osoba ubiegająca się o przyłączenie nieruchomości do sieci wodociągowej, czyli przyszły odbiorca usług.

Inaczej kształtuje się zagadnienie pobierania opłat za samą możliwość, czyli zamiar uzyskania w przyszłości – poprzez przyłącze wybudowane własnym staraniem i kosztem – dostępu do gminnego wodociągu. Jak wynika z sygnałów naszych Czytelników starających się o przyłączenie, gminy żądają od nich za to niemałych kwot, różnie je przy tym nazywając.

Należy odróżnić opłaty za przyłączenie od opłat za korzystanie z gminnych sieci infrastruktury technicznej. O ile nie ma podstaw prawnych do pobierania opłat za przyłączenie do wodociągu, o tyle korzystanie z gminnej infrastruktury może być odpłatne. Rada gminy stosownie do treści art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym może wydawać akty prawa miejscowego

w zakresie zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej. Może więc ustalać w drodze uchwały opłaty lub ceny stanowiące odpowiednik (ekwiwalent) za świadczoną usługę, w tym za korzystanie z gminnego wodociągu.

Kwestia nakładania w drodze uchwał rad gmin opłat za przyłączenie do sieci wodociągowych i kanalizacyjnych była przedmiotem rozstrzygnięć nadzorczych wojewodów, w ramach

sprawowanej przez nich kontroli zgodności z prawem uchwał rad gmin (organów stanowiących gmin). Rozstrzygnięcia te były następnie w wyniku ich zaskarżenia oceniane przez sądy administracyjne.

-W wyroku z 10 sierpnia 2004 r. (sygn. akt I SA/Wa 150/04) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdził, że przepis art. 7 ust. 1 pkt. 3 ustawy o samorządzie gminnym mówiący, że sprawy zaopatrzenia w wodę i wodociągów należą do zadań własnych gminy, nie może stanowić podstawy prawnej do wprowadzenia opłat za podłączenie do sieci podmiotów chcących z niej korzystać. Co istotne, sąd zauważył, że brak w ogóle przepisów ustawowych, które upoważniałyby gminę do wprowadzenia takich opłat w drodze regulacji prawnej powszechnie obowiązującej na terenie danej gminy, czyli właśnie uchwałą rady gminy stanowiącą akt prawa miejscowego.

-Przesądzający dla rozwiązania problemu opłat może być między innymi wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 11 listopada 2005 r. (sygn. akt OSK 821/04). Głosi on, że na podstawie upoważnienia zawartego w art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej, dającego radom gmin kompetencje do decydowania o wysokości cen i opłat albo o sposobie ustalania cen i opłat za usługi komunalne o charakterze użyteczności publicznej oraz za korzystanie z obiektów i urządzeń użyteczności publicznej jednostek samorządu terytorialnego, rada gminy może stanowić o opłatach za rzeczywiste, a nie potencjalne korzystanie z wymienionych w nim obiektów i urządzeń (w tym gminnych wodociągów). Tym samym przepis ten nie daje podstawy do ustalania opłat za samą możliwość przyłączenia dopiero w przyszłości do gminnej sieci wodociągowej.

-O znaczeniu przepisu art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy o gospodarce komunalnej wypowiedział się również Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 17 maja 2002 r. (sygn. akt I SA 2793/01), stwierdzając, że „(…) nie można w żadnym względzie uznać tego przepisu [jak chce tego gmina] za podstawę prawną nałożenia w drodze uchwały rady gminy obowiązku ponoszenia opłat za możliwość korzystania z urządzeń wodociągowych lub opłat za podłączenie do tych urządzeń”. W uzasadnieniu tego orzeczenia sąd zwrócił uwagę, że ta opłata ma przymusowy charakter, gdyż zostaje jednostronnie narzucona przez gminę. O jej przymusowości świadczy to, że od jej uiszczenia zasadniczo uzależnione jest uzyskanie w przyszłości dostępu do gminnego wodociągu. Przymusowy charakter opłaty sprawia, że staje się ona podatkiem (daniną, opłatą publicznoprawną), którego nakładanie na przyjętej przez gminę drodze i podstawie prawnej jest niedopuszczalne. W uzasadnieniu wyroku czytamy również, że gmina, nakazując uiszczenie opłaty za prawo przyłączenia nieruchomości do gminnej sieci wodociągowej, zmusza starającego się o podłączenie do współfinansowania jego budowy lub rozbudowy. Jest to wbrew ustawie o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę…, która tymi zadaniami i ponoszeniem kosztów ich realizacji zasadniczo obciąża gminy. Sprzeciwia się również ustawie o samorządzie gminnym, gdyż zmusza mieszkańców do bezpośredniego finansowania gminnych inwestycji, których realizacja należy do obowiązków własnych gminy.

W omawianym orzeczeniu NSA nie zgodził się również, że podstawę prawną tychże opłat może stanowić ust. 2 pkt 4 art. 19 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę… Mówi on, że w uchwalanym przez radę gminy regulaminie dostarczenia wody i odprowadzania ścieków, obowiązującym na terenie gminy, określa się warunki przyłączenia do sieci. Przepis ten według sądu nie daje jednakże radzie gminy uprawnienia do wprowadzenia odpłatności za sam zamiar przyłączenia poszczególnych nieruchomości do sieci wodociągowej.

-Stanowisko o braku kompetencji rady gminy do ustalania na podstawie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę… opłat za włączenie przyłącza do sieci wodociągowej zawiera również rozstrzygnięcie nadzorcze jednego z wojewodów z 11 marca 2004 r. (PN-I-0911/32/2004), będące reakcją na uchwałę rady gminy wprowadzającą taką opłatę. Rada gminy nazwała ją opłatą za wydanie warunków technicznych przyłączenia, za którą, jak podkreślono w uzasadnieniu rozstrzygnięcia, faktycznie kryją się opłaty za włączenie przyłącza do sieci wodociągowej. W tezie rozstrzygnięcia stwierdzono, że niedopuszczalne jest uzależnienie tej czynności od wniesienia stosowanej opłaty.

Przedstawione wnioski dotyczą opłat narzuconych z góry, obowiązujących wszystkich chcących skorzystać z usługi przyłączenia i nierozerwalnie z nią związanych. Nie odnoszą się natomiast do opłat dobrowolnych, na których ponoszenie przyszli odbiorcy usług wyrazili zgodę, zawierając z gminą umowę cywilnoprawną. Przykładowo, jeśli mieszkańcy gminy założą stowarzyszenie (tak zwany komitet budowy sieci) i zawrą z gminą umowę o współfinansowanie budowy infrastruktury, a tym samym wyrażą zgodę na częściowe ponoszenie kosztów budowy, to umowa taka jest podstawą do wnoszenia określonych w niej opłat.

Gminy czasami wykorzystują możliwość wnoszenia dobrowolnych wpłat, nazywając opłaty pobierane za przyłączenie darowiznami. Trzeba jednak pamiętać, że istotą darowizny jest nieodpłatność świadczenia darczyńcy. Tymczasem w omawianych sytuacjach darczyńca w zamian za darowiznę otrzymuje prawo przyłączenia do sieci gminnej. Umowa takiej darowizny jest umową pozorną, mającą na celu ukrycie innej czynności prawnej niedopuszczalnej przez prawo. Jest więc nieważna, a osoba, która ją zawarła, może wystąpić do sądu powszechnego o ustalenie jej nieważności.

-ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym

(j.t. Dz.U. z 2001 r., nr 142, poz. 1591 z późn. zm.)

-ustawa z 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (j.t. Dz.U. z 2006 r., nr 123, poz. 858)

-ustawa z 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej

(j.t. Dz.U. z 1997 r., nr 9, poz. 43 z późn. zm.)

Jeśli mieszkaniec gminy uzna, że uchwała rady gminy jest niezgodna z prawem, gdyż narusza jego interes prawny lub uprawnienie, może – po bezskutecznym wezwaniu rady gminy do usunięcia naruszenia – zaskarżyć uchwałę do sądu administracyjnego. Ze skargą taką może wystąpić w imieniu własnym lub reprezentując grupę mieszkańców gminy, za ich pisemną zgodą. Skargę wnosi się w terminie 30 dni od doręczenia odpowiedzi rady na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeśli rada takiej odpowiedzi nie udzieli, to w terminie 60 dni od wezwania do usunięcia naruszenia prawa. Wnosi się ją za pośrednictwem rady gminy, która wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na skargę w terminie 30 dni od jej wniesienia przekazuje ją sądowi. Rada, której działanie (albo bezczynność) zaskarżono, może uwzględnić skargę w całości do dnia rozpoczęcia rozprawy.